ŚWIĘTO KONSTYTUCJI 3 MAJA

Publikacja: 30 kwietnia 2020 (aktualizacja: 30 kwietnia 2020)

Konstytucja 3 maja uchwalona została 3 maja 1791 roku na Sejmie Czteroletnim. Była to ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów była pierwszą w Europie i drugą na świecie nowoczesną konstytucją. Wprowadzała w Rzeczypospolitej ustrój monarchii konstytucyjnej – zachowywała stanową strukturę społeczeństwa, ale otwierała perspektywy dalszych przekształceń systemu państwowego. Na jej podstawie przyjęto podział władz na prawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, a także zniesiono m.in. liberum veto, konfederacje i wolną elekcję. Choć Konstytucja 3 maja obowiązywała jedynie przez 14 miesięcy, była wielkim osiągnięciem narodu polskiego chcącego zachować niezależność państwową oraz zapewnić możliwość rozwoju gospodarczego i politycznego kraju.

Oryginał rękopiśmienny Konstytucji 3 maja początkowo był przechowywany w Wilanowie w zbiorach Archiwum Publicznego Potockich zgromadzonych przez Stanisława Kostkę Potockiego, uczestnika obrad Sejmu Czteroletniego. W latach 70. XIX wieku na mocy umów rodzinnych archiwum zostało przekazane do podkrakowskich Krzeszowic, a po 1945 roku powróciło do Warszawy i znalazło się w Archiwum Głównym Akt Dawnych.

Święto Konstytucji 3 Maja obchodzone jest w ramach upamiętnienia uchwalenia Konstytucji w 1791 roku. Po II wojnie światowej zwyczaj obchodów powrócił i trwał aż do 1946 roku. Wtedy doszło do masowych demonstracji studenckich i w efekcie władze komunistyczne zabroniły organizowania obchodów 3 maja. 18 stycznia 1951 roku władze PRL zniosły Święto Konstytucji 3 maja. Dopiero w 1990 roku przywrócono Święto Narodowe Trzeciego Maja. Wówczas odbyły się uroczyste obchody na Placu Zamkowym.

W tym roku obchodzimy 229. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Nie możemy świętować wspólnie, tak jak bywało  to w poprzednich latach, ale chcemy podkreślić wielką wagę tego wydarzenia. Zwykle dekorowalibyśmy szkołę barwami biało-czerwonymi, przygotowywalibyśmy uroczystą akademię, jednak w tym szczególnym czasie pozostaje nam refleksja nad tym, co dla nas jest ważne, za co kochamy nasz kraj i dlaczego Konstytucja 3 Maja była tak ważnym dokumentem? Może poniższy wiersz pomoże poczuć atmosferę tego majowego święta:

 

Trzeci Maja radością wiosenną
wszystkich ludzi dziś w Polsce powitał,
Sztandarami biało-czerwonymi
umaiła się Rzeczpospolita.

Umaiły się też pierwszym kwieciem
łąki, pola i w ogrodach drzewa,
Maj się pieśnią zwycięskiej wiosny
zgodnym chórem z ludźmi rozśpiewał.

Rozpłynęła się już pieśń radosna
głośnym echem po ojczystym kraju
– Witaj, witaj, Majowa Rocznico,
pamiętny Trzeci Maju.

/ Stanisław Aleksandrzak „Rocznica”/

 

---